Ο λόγος για την 28η Οκτωβρίου ......
Στηρίζουμε την ύπαρξη της σημερινής κοινωνίας μας, ως Έλληνες, στα γεγονότα, που θεωρούμε σημαντικά και αποτελούν τμήμα της ιστορίας μας. Πρόκειται, για τα ιστορικά γεγονότα που κρίνονται σημαντικά για τη διαρκή ύπαρξη και εξέλιξη των Ελλήνων σε αυτόν εδώ τον τόπο.
Αν η εορταστική – επετειακή διαδικασία είναι το τυπικό μέρος, δεν πρέπει να ξεχνάμε την ουσία . Για να θυμηθούμε την ουσία, επιλέγουμε την αναδρομή στη λαϊκή καθημερινότητα, επειδή με αυτό τον τρόπο περιγράφουμε την κοινωνική δυναμική. Ποια αξία θα είχε η απλή αναφορά στα γεγονότα, αν δεν αναφερόμασταν στην κοινωνία που αφορούσαν αυτά τα γεγονότα;
Αναφερόμαστε λοιπόν στο «ΟΧΙ» που είπε ένας ολόκληρος λαός, ανεξάρτητα από τις κοινωνικο- πολιτικές αντιπαραθέσεις, που ούτως ή άλλως έχουν δευτερεύουσα σημασία. Μιλάμε για το λαό, ο οποίος κατάφερε να επιβιώσει στην Κατοχή των Γερμανών ναζί, να βρει το κουράγιο να αντισταθεί στην απόλυτη εξουσία τους, να αρνηθεί τη φρικιαστική «έννομη» τότε, τάξη τους.
Χαρακτηριστικά αναφέρουμε:
1. Τη μαζική βοήθεια από τους απλούς πολίτες προς τους Άγγλους, Αυστραλούς , Νεοζηλανδούς και άλλους αποκομμένους από τα εκστρατευτικά τους σώματα.
2.Το κατέβασμα της σβάστικας (της γερμανικής σημαίας ) από την Ακρόπολη, το Μάιο του 1941, πράξη που γέμισε με σιγουριά και αυτοπεποίθηση το λαό μας.
3. Τις παράνομες ζωγραφιές και τα αντιστασιακά συνθήματα στους τοίχους, εμπνευσμένα από την καθημερινότητα. Ξεχώρισαν για την ευρηματικότητα και τη συχνότητά τους στην πόλη, έχουν δε χαρακτηριστεί τα σημαντικότερα για τον όγκο τους σε όλη την Ευρώπη. Η εργασία αυτή απαιτούσε καλή προετοιμασία, ενθουσιασμό, τόλμη και εφευρετικότητα .
4. Τη χάραξη, εκτύπωση και παράνομη διακίνηση χιλιάδων αντιστασιακών αφισών, συχνό φαινόμενο στις πόλεις. Οι μεγάλες αυτές αφίσες εμφανίζονταν έχοντας στόχο να εμψυχώσουν το λαό, ώστε να μένει άσβεστη η φλόγα της ελευθερίας μέσα του.
5. Τον παράνομο τύπο, όπου σύμφωνα με επίσημες ιστορικές μαρτυρίες, στα χρόνια αυτά της Κατοχής έδωσε εκατοντάδες τίτλους. Άλλωστε στα πλαίσια της αφύπνισης των συνειδήσεων ενεργοποιήθηκαν σχεδόν όλοι οι λογοτέχνες μας όπως ο Σικελιανός, ο Βάρναλης, ο Λουντέμης , η Αλεξίου, ο Πεντζίκης , ο Βρεττάκος, ο Πλωρίτης, ο Ελύτης και πολλοί άλλοι.
6. Τη φοιτητική αντίσταση που συχνά εμπνεόταν από φωτισμένους πανεπιστημιακούς δασκάλους που δε συμβιβάστηκαν με τους κατακτητές, όπως ο Νίκος Βέης, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, ο Γεώργιος Σκλαβούνος κ. ά.
7. Το θέατρο ήταν μια από τις πιο ουσιαστικές μορφές πνευματικής αντίστασης. Η σάτιρα εναντίον των Ιταλών και η γελοιοποίηση του φασισμού τόνωναν το ηθικό και τον ενθουσιασμό του λαού. Αν και η λογοκρισία εμπόδιζε την ελεύθερη έκφραση, εντούτοις, το «ελληνικό δαιμόνιο» κατάφερνε να βρίσκει τρόπους για να εκφράζει μέσα από τη σάτιρα κυρίως μηνύματα αντιστασιακά.
8. Τους πυρήνες αντίστασης στα στρατιωτικά νοσοκομεία και στις γειτονιές αργότερα. Αποτέλεσαν πρόκληση στην τρομακτική δράση των Ες-Ες και της Γκεστάπο, ενώ πρόσφεραν απαράμιλλο στήριγμα στις συμμαχικές οργανώσεις.
9. Τέλος, τον ένοπλο αγώνα στα βουνά, πριν τη δημιουργία του Ε.Α.Μ., στις 28.9.41, όπου υπήρξαν ανοργάνωτες προσπάθειες ένοπλης αντίστασης, όπως για παράδειγμα εκείνη του Δοξάτου, οι οποίες οδήγησαν σε σφαγές. Όμως από την Άνοιξη του 1942, μετά τη δημιουργία του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού στρατού, έχουμε τις πρώτες ένοπλες δυνάμεις στη Ρούμελη, να παρεμποδίζουν τον εχθρό και φτάνουν στη δημιουργία μιας ελεύθερης Ελλάδας στην ύπαιθρο.
Ολοκληρώνοντας, αξίζει να τονίσουμε ένα δεύτερο σημείο, το οποίο οι Έλληνες θα πρέπει να θυμόμαστε. Είναι η σχέση μας με τη δημοκρατία: η δημοκρατική υπευθυνότητα. Η ιστορία, μάς διδάσκει ότι η δημοκρατία δεν είναι υπόθεση των «άλλων» και δεν είναι «εύκολη» υπόθεση, η διαφύλαξή της ανήκει συνταγματικά σε όλους μας. Δηλαδή, χρειάζεται ετοιμότητα και υπευθυνότητα.
Ο ελληνικός λαός του ’40 απέδειξε ότι την είχε.
Ο ελληνικός λαός του ‘40 είναι το φωτεινότερο παράδειγμα, που μας κληροδοτεί το χθες για να αντιμετωπίσουμε το σήμερα: ώστε να μπορέσουμε, όποτε χρειαστεί, να επαναλάβουμε το «Ο Χ Ι».
Αθηνά X. Βορρίση
===================
Το πρόγραμμα .....
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΟΡΤΑΣΜΟ ΤΗΣ ΓΙΟΡΤΗΣ
ΤΗΣ 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940
27-10-2014
Υπεύθυνες:
Αγγελική Καραγγέλου και Αθηνά Βορρίση, φιλόλογοι
1. ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ – ΠΟΙΗΜΑ της Αραπογιώργη Βασιλικής, διαβάζει η ίδια
2. ΤΟ ΟΧΙ – ΘΕΑΤΡΙΚΟ του Γιώργου Αλεξανδρή (Μαζαράκης Ιάσων – Παπαντώνης Κώστας – Λυμπερόπουλος Λευτέρης – Δρακόπουλος Άγγελος)
(Μουσική)
3. ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ
ΕΚΤΟΡΑΣ ΚΑΙ ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ
ΟΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΞΕΝΗ ΠΑΤΡΙΔΑ
4. «ΚΑΠΟΙΟΣ… ΚΑΠΟΥ… ΤΟΝ ΕΙΔΕ»: ΔΙΗΓΗΜΑ ΜΕ ΔΡΑΣΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΣΚΗΝΕΣ της Αθηνάς Βορρίση
(Κριμπάλης Σπύρος – Μπαλτατζής Μανώλης – Κατσαρός Στέργιος)
(Μουσική)
5. ΣΥΝΝΕΦΙΑΣΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ
ΣΑΒΒΑΤΟΒΡΑΔΟ ΣΤΗΝ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ
6. Για το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ (Ζήσης Σπύρος)
7. Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ (Δήμητρα Αρχοντούλη)
8. ΟΙ ΗΜΙΟΝΗΓΟΙ (Ειρήνη Κοντογιάννη)
(Μουσική)
09. ΕΝΑ ΤΟ ΧΕΛΙΔΟΝΙ
10. Για τη ΜΕΓΑΛΗ ΕΞΟΔΟ στο ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ (Αργυρού Δήμητρα)
11. Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΞΟΔΟΣ (Τσιώρου Κορίνα)
(Μουσική)
12. ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΗΛΙΕ ΝΟΗΤΕ
13. ΤΟ ΟΙΚΟΠΕΔΟ ΜΕ ΤΙΣ ΤΣΟΥΚΝΙΔΕΣ (Φιαμπόλη Ελένη)
(Μουσική)
14. ΜΗ ΜΕ ΡΩΤΑΣ
15. 28η Οκτωβρίου (Ελίζα Ταζεδάκη – Ειρήνη Κοκότση)
(Μουσική)
16. ΛΕΒΕΝΤΗΣ
17. Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ
